تسویل نفسدر قرآن مجيد كراراً از «تسويل نفس» سخن به ميان آمده است. ۱ - معنای تسویل نفسمفاد آن اين است كه نفس انسانى روى تمايلات نفسانى، كارهاى زشت را نزد او زيبا جلوه دهد، از اين جهت برخى براى انسان نفسى به نام «مسوله» اثبات كرده‌اند، در مقابل «نفس مطمئنه» و يا «لوامه» و يا «راضيه». ۲ - تسویل در قرآنحضرت یعقوب به فرزندان خود كه یوسف را در چاه افكندند، و رياكارانه گفتند كه گرگ او را خورده است، چنين مى گويد: «...بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَمْراً فَصَبْرٌ جَميلٌ...». «نفس شما، كارتان را بر شما زيبا جلوه داده است، صبر و بردبارى كار زيباست». قرآن درباره سامری كه مردم را به پرستش گوساله دعوت كرد، مى‌گويد: (...وَكَذلِكَ سَوَّلَتْ لِى نَفْسِى). «اين نفس من كار مرا بر من زيبا جلوه داد». ۳ - تسویل در روایاترسول گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم) در روایتی از وضع گروهى خبر مى‌دهد و مى‌فرمايد: زمانى فرا مى‌رسد كه جوانان شما فاسد مى‌شوند و به کارهای زشت امر مى‌كنيد و از کارهای خوب باز مى‌داريد. ناگهان مردى از روى تعجب مى‌پرسد: آيا چنين چيزى پيش مى‌آيد؟ رسول گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم) مى‌فرمايد: بدتر از اين هم مى‌شود روزگارى مى‌آيد كه شماها تشخيص حق را از باطل و نيك را از زشت، از دست مى‌دهيد و سرانجام كارهاى نيك در نظر شماها بد، وكارهاى بد، در نظرتان نيك جلوه مى‌كند. ۴ - رهایی از تسویل نفسدرحالى كه قرآن فريب وجدان و خودآرايى نفس انسانى را تصدیق مى‌كند ولى يادآور مى‌شود كه اگر انسان به اعماق وجدان خود بازگشت كند از وضع واقعى خود آگاهى صحيحى به دست مى‌آورد، به خطا و جرم خود معترف مى‌گردد آنجا كه مى‌فرمايد: (بَلِ الإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرة • وَلَو أَلْقى مَعاذِيرَه) . «انسان به نفس خود آگاه است هر چند براى توجيه خود عذرهايى بتراشد». [۵]
منشور جاويد، ج۳، ص ۱۸۶ـ ۱۸۷.
۵ - پانویس
۶ - منبعپایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله سبحانی رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | نقس
|